Janów Lubelski znajduje się na terenie gminy miejsko-wiejskiej, którą zamieszkuje około 16 tys. osób. Ma ona obszar nieco większy niż 178 km² – z tego większość, bo aż 65%, stanowią użytki leśne. Z kolei użytki rolne to 27% powierzchni gminy. Gmina znajduje się w województwie lubelskim i jest częścią powiatu janowskiego. Wcześniej, w latach 1975-1998, stanowiła część województwa tarnobrzeskiego. Oczywiście siedzibą gminy jest Janów Lubelski.

Na terenie gminy można znaleźć dwa rezerwaty przyrody. Pierwszy z nich to Lasy Janowskie o charakterze mieszanym (i dużym znaczeniu historycznym ze względu na bitwę pod Osuchami, czyli największą na ziemiach polskich bitwę partyzancką w czasie II wojny światowej). Drugi to rezerwat przyrody Szklarnia, który obejmuje drzewostany naturalne w dużej mierze jodłowe, które są częścią Puszczy Solskiej.

Na terenie gminy znajduje się jedenaście sołectw. Są to: Biała Pierwsza, Biała Druga, Momoty Dolne, Momoty Górne, Borownica, Łążek Ordynacki, Pikule, Ruda, Szklarnia, Ujście, Zofianka Górna. Oprócz Janowa Lubelskiego w obrębie gminy znajdują się miejscowości: Szewce, Łążek Garncarski, Kopce, Kiszki, Jonaki, Jakuby, Gierlachy, Cegielnia.

Miasto Janów Lubelski

W Janowie Lubelskim mieszka około 12 tys. mieszkańców. Samo miasto zajmuje powierzchnię niemal 15 km². Znajduje się pomiędzy Roztoczem Zachodnim oraz Równiną Biłgorajską, a więc pomiędzy Wyżyną Lubelską a Kotliną Sandomierską. Przez Janów Lubelski niesie swe wody rzeka Białka. Prawdziwym skarbem regionu są znajdujące się na południe od miasta dziewicze Lasy Janowskie. Na ich terenie znajduje się Park Krajobrazowy Lasy Janowskie, skansen leśnej kolejki wąskotorowej, stadnina koni.

Wśród ważniejszych obiektów w mieście należy wymienić:

• Sanktuarium Marki Bożej Różańcowej Łaskawej (w kompleksie klasztornym dominikanów budowanym od XVII do XVIII w.)
• Pomnik Tadeusza Kościuszki (najstarszy na świecie, powstały w 1818 roku)
• Muzeum Regionalne
• Muzeum Przyrodnicze
• Zalew Janowski

Warto też podkreślić, że Janów Lubelski i okolice były miejscem przenikania się kultur polskiej, ukraińskiej, tatarskiej, żydowskiej i wołoskiej. Tu, we wsi Kocudza, powstał także smyczkowy instrument staropolski o nazwie suka biłgorajska. Zapomniany, został on po latach zrekonstruowany i odtworzony przez lokalnego lutnika i muzykanta, Zbigniewa Butryna, który w 2007 roku wraz z synem Krzysztofem założył Szkołę Suki Biłgorajskiej, kultywującą sztukę i muzykę tradycyjną regionu Roztocza Zachodniego.

Janów Lubelski – kalendarium

Miasto Janów Podlaski ma bogatą i wielokulturową historię sięgającą XVII wieku. Miejscowość powstała według prawa magdeburskiego na podstawie przywileju lokacyjnego, który kancelaria króla Władysława IV wystawiła 21 lipca 1640 r. Fundatorem była matka Jana Sobiepana Zamoyskiego i to właśnie jego imię ma najprawdopodobniej upamiętniać nazwa miasta. Ono samo początkowo było jednak znane jako Biała – tak jak nazywała się rzeka, nad którą zostało ulokowane. Po drugiej stronie rzeki znajdowała się wieś o tej samej nazwie. W Janowie zajmowano się handlem, rzemiosłem i rolnictwem.

Oto krótkie kalendarium najważniejszych wydarzeń związanych z istnieniem miasta:

• 21 lipca 1640 r. – kancelaria króla Władysława IV wystawia przywilej lokacyjny Janowa Lubelskiego
• 1648 r. – Janów zostaje napadnięty i spalony przez wojska Chmielnickiego
• 1652 r. – Jan Sobiepan Zamoyski pozwala Żydom na osiedlenie się w mieście
• 1653 r. – w mieście pojawiają się Tatarzy, osiedleni tu po wzięciu do niewoli w czasie obrony Rusi
• 1660 r. – do Janowa zostają sprowadzeni Dominikanie
• 1772 r. – Janów trafia pod panowanie Austrii w wyniku pierwszego rozbioru Polski, by cztery lata później, w 1776 r., powrócić w granice kraju
• 1795 r. – Janów Lubelski ponownie znajduje się pod panowaniem austriackim w wyniku kolejnego rozbioru, a wkrótce ze względu na wsparcie Insurekcji Kościuszkowskiej mieszkańców dotykają represje
• 1817 r. – w Janowie pojawiają się cywilne ośrodki administracyjne związane z ustanowieniem Zamościa twierdzą podległą administracji wojskowej
• 1818 r. – najstarszy na świecie pomnik Tadeusza Kościuszki zostaje wzniesiony w mieście
• 1820 r. – powstaje jeden z pierwszych w Królestwie Polskim parków miejskich
• Po 1864 r. – następuje kasata zakonu Dominikanów, a wielu mieszkańców zostaje zesłanych na Sybir – efekt przegranego powstania styczniowego
• 1867 r. – Janów Lubelski staje się siedzibą powiatu
• 1922 r. – niemal połowa miasta zostaje zniszczona przez pożar
• 1939 r. – miasto zostaje zniszczone w aż 85%, co jest efektem wrześniowych bombardowań na początku II wojny światowej
• 1940-1941 r. – następują masowe egzekucje ludności żydowskiej
• 1944 r. – Janów Lubelski zostaje zdobyty przez wojska radzieckie oraz oddziały Armii Ludowej
• 1956 r. – Janów Lubelski ponownie staje się siedzibą powiatu
• 1975 r. – miasto staje się częścią nowopowstałego województwa tarnobrzeskiego, przestając być jednocześnie siedzibą powiatu w wyniku reformy administracyjnej
• 1999 r. – nowy podział administracyjny po raz kolejny przywraca w Janowie istnienie siedziby powiatu